بازگشت
آياكوزوو قرباني رقابت ابرقدرت ها مي شود؟
محمد اسحاق فياض محمد اسحاق فياض

امروزها بار ديگر مسئله كوزوو در مجامع سياسي و بين المللي داغ شده است، برگزاري نشست سران جي هشت و سفر آقاي بوش رئيس جمهور امريكا به اروپا سبب شده است موضوع استقلال كوزوو بار ديگر برسر زبانها افتد.

مارتی آهتیساری نماينده سازمان ملل طراح خومختاري كوزوو است، طرح او در آخرين مرحله از نشست سازمان ملل به تاريخ 10 مارچ 2007 در وين درباره كوزوو در حالي مورد بررسي قرار گرفت كه صربستان همچنان مخالف اين طرح است. مخالفت صربستان با خودمختاري كوزوو سبب شد كه نشست سازمان ملل در اين باره به ناكامي بيانجامد. پس از اين شكست او گفت اکنون پیشتهادات خود درباره کوزوو را به شورای امنیت سازمان ملل متحد تسلیم خواهد کرد.

با رفتن دوسيه كوزوو به شوراي امنيت نخست وزير كوزوو به مردم خود اعلام كرد كه اين سرزمين به زودي مستقل خواهد شد. اولين نشست شوراي امنيت در باره كوزوو به تاريخ 4 اپريل 2007 برگزارشد ، صربستان بار ديگر مخالفت خود را با آهتيساري اعلام كرد، اما اين طرح مورد حمايت اتحاديه اروپا و امريكا قرار گرفت. به همين دليل اين احتمال وجود داشت كه شوراي امنيت به استقلال كزوو راي مثبت بدهند. اما آنچه اين موضوع را بار ديگر دچار ترديد كرده است سياسي شدن قضيه استقلال كوزوو است، با اوج گيري تنش ميان امريكا و روسيه در قضيه استقرار دفاع موشكي در پولند و چك، روسيه  در واكنش به اين فعاليت ها اعلام كرده كه اين كشور ممكن است راي گيري براي استقلال كوزوو را در شوراي امنيت وتو كند. بدين ترتيب بحران كوزوو با تنش هاي بين المللي دو ابرقدرت گره خورده است. دراين ميان امريكا با حمايت از استقلال كوزوو سعي دارد تا نفوذ خود را در ميان آلبانيايي تباران گسترش بدهد. آقاي بوش رئيس جمهورامريكا كه براي شركت در اجلاس جي هشت به اروپا سفر كرده سفرهاي دوره اي خود را از چند كشوراروپايي آغاز كرده است، وي در اين سفرها مسئله حمايت از كوزوو را نيز مطرح كرده و براي اولين بار به كشور آلباني (تنها كشور مسلمان اروپايي) سفر كرده است. جورج بوش، پيش از اين به ايتاليا سفر كرده بود و در دیدار با رومانو پرودی نخست وزیر ایتالیا، گفت وقت آن رسیده که مسئله استقلال کوزوو کاملا حل شود. و نيز برخلاف ديگر كشورها آقاي بوش در آلباني از استقبال گرم برخوردارگرديد واودراين كشور نيزازاستقلال كوزوو حمايت كرد.

کوزوو بخشي از اروپاي شرقي است كه اسلام در آن نفوذ يافت و تا سال 1918 بخشی از امپراتوری عثمانی به شمار مي رفت. با گسترش استعمار و فشارهاي فزاينده اي كه بر دولت عثماني وارد گرديد به مرورزمان سرزمين هاي زيادي از پيكره امپراطوري بزرگ عثماني جدا شد، در آن سال ها بخش اعظم كوزوو به کشور آلبانی واگذار شد که در آن زمان تحت سيطره  ونفوذ ايتاليا بود. با آغاز و خاتمه جنگ دوم جهانی و شکست نيروهای محور، از جمله ايتاليا، کوزوو در سال 1946 به عنوان بخشی از جمهوری فدراسيون يوگوسلاوی قرار گرفت، اما دولت يوگوسلاوی برای اين سرزمين که اکثر اهالی آن را آلبانيايی تباران مسلمان تشکيل می داد، شرايط خودگردانی قايل گرديد، اين وضعيت ادامه داشت تا آنكه تحول فروپاشي كمونيزم در روسيه و اروپاي شرقي پيش آمد و يوگوسلاوي از بلوك شرق جدا شد، از آن جايي كه اين كشوراز اقوام و تبارهاي مختلف با زور نيزه نظام كمونيستي تشكيل شده بود با از هم پاشي نظام كمونيزم جدايي طلبي ميان اقوام و تبار ها و مذاهب در داخل يوگوسلاوي اوج گرفت كه بحران بوسني و هرزگوين و كرواسي در دهه نود به يكي از معضلات بزرگ سياسي و نظامي در قاره اروپا تبديل گرديد و سر انجام پس از قتل و كشتار هاي بي رحمانه، با دخالت كشورهاي اروپايي اين دو سر زمين به استقلال رسيدند و از صربستان كه خود را ميراث دار يوگوسلاوي سابق مي دانست، جدا شدند، اما بحران با استقلال اين دو سرزمين در بالكان خاتمه نيافت و رژيم استبدادي و نژراد پرست ميلوشويچ براي گسترش سلطه صربها دست به جنايات بشري ديگر در كوزوو زد. در سال 1987، اسلوبودان ميلوشويج که درآن زمان يكي از چهره هاي سياسي نژادپرست صرب به شمار مي رفت،  ادعای اذيت و آزار اقليت صرب کوزوو توسط آلبانيايی تباران را مطرح كرد. او در سال 1989 با شعارهاي نژاد پرستانه صربگرايي به مقام رياست جمهوری صربستان و مونته نگرو رسيد و پس از رسيدن به اين مقام ، خودگردانی کوزوو را  كه از سال 1946 بدست آمده بود، ملغی اعلام کرد، بدين ترتيب آتش نفاقي كه قبلا ميان صربها و آلبانيايي تبارها وجود داشت و خاموش شده بود، يك بارب ديگر شعله ورشد.

 از سال 1990 حرکت استقلال طلبانه اکثريت آلبانيايی تبار کوزوو آغاز شد ودر نتيجه جنگ داخلی را در كوزوو به دنبال داشت، از سال 1996، نيروهای صرب اقداماتی را برای پاکسازی قومی در کوزوو به اجرا گذاشتند که با مقاومت استقلال طلبان به رهبری ارتش آزاديبخش کوزوو مواجه شد، نيروهاي فاشيست صربها به بهانه سر كوب شورش هاي آلبانيايي تبارها دست به قتل عام و نسل كشي مسلمانان كوزوو زدند. در جريان پاکسازی قومی کوزوو، بيش از دوازده هزار تن از آلبانيايی تباران کشته شدند و تا هشتصد هزار تن از آنان به آلبانی گريختند، انتشار اخبار قتل عام آلبانيايی تباران توسط نيروهای صرب، سبب شد كه كشورهاي اروپايي بارديگر براي فرونشاندن بحران بالكان دست به كار شوند و سازمان پيمان اتلانتيک شمالی - ناتو - در سال 1999 دست به حملات هوايی عليه نيروهاي صرب در كوزوو زد و به دنبال اين بمب باران ها آقای ميلوشوويج مجبور به خروج نيروهای نظامی خود از کوزوو گرديد وي شرط كرد كه در صورتي از كوزوو خارج مي شود كه ارتش آزاديبخش کوزوو نيز خلع سلاح شود، اين ارتش نيز با خلع سلاح موافقت كرد و نيروهاي ناتو با نظارت سازمان ملل در كوزوو مستقر گرديد تا سرنوشت اين منطقه در مذاكرات سياسي حل گردد.

 در سال 2002، ابراهيم روگوا با شعاراستقلال براي کوزوو به نخستين رييس جمهوری اين سرزمين انتخاب شد و بدنبال آن پارلمان کوزوو در سال 2004 مجددا وی را به اين سمت انتخاب كرد و هارادينای را به مقام نخست وزيری برگزيد، انتخابات پارلماني در كوزوو در سال 2004 بار ديگر بحران كوزوو را زنده كرد و صرب تباران از شركت در انتخابات خود داري كردند و اختلافات فرقه اي در اين سرزمين به اوج خود رسيد كه از سوي دولت صربستان دامن زده مي شد، دور تازه خشونت های کوزوو زماني اغاز گرديد كه درشهر ميتروويتسا در شمال اين منطقه صرب ها به تعدادی از کودکان آلبانيايی حمله كردند و آنها كشتند  و آلبانيايي تبارها نيزبراي مقابله با صرب ها به آنان حمله كردند و قتل و كشتار يك بار ديگردراين شهر آغازگرديد، اين شهركه ميان آلبانيايی تبارها و صرب ها تقسيم شده است دچار يكي از خشونت هاي گسترده قومي تبديل گرديد كه نظير آن تا سال 1999 در اين منطقه مشاهده نشده بود، بدين ترتيب به نيروهاي ناتو افزوده شد تا جلوهرگونه تحرك خشونت آميز قومي و نژرادي را در اين منطقه بگيرد، دولت بلگراد سعي كرد تا گناه اين خشونت هارا به دوش مسلمانان بياندازد به همين جهت تظاهرات گسترده اي  در بلگراد در حمايت از صرب هاي كوزوو برگزار شد و ويسلاو کوشتونيتسا، نخست وزير صربستان پيشنهاد کرد که كوزوويا به چند ناحيه تقسيم شود و يا با خطوط قومی از هم جدا شود. به هرحال اختلافات برسراين منطقه ميان آلبانيايي تبارها و دولت صربستان و صرب هاي داخل كوزوو همچنان لاينحل باقي ماند تا اين كه ساز مان ملل طرح خود را براي حل اين منطقه ارايه داد كه اين منطقه از خودمختاري گستر ده برخوردار مي گردد اما از صربستان جدا شده نمي تواند، هر چند كه اين طرح را آلبانيايي تباران مسلمان كوزوو پذيرفته است، اما دولت صربستان آن را گامي بلند در راستاي استقلال كوزوو مي داند و نيز خواهان مشخص شدن حق اقليت صربها در كوزوو است.

اكنون با اين تحولات بوجود آمده اختيار استقلال كوزوو بدست شوراي امنيت افتاده است آيا كوزوو به خودمختاري گسترده يا استقلال خواهد رسيد؟ هر چند كه اتحاديه اروپا و امريكا خواهان استقلال اين منطقه است اما تشديد رقابت ها ميان روسيه و امريكا، موفقيت طرح خودمختاري يا استقلال كوزوو را در پرده اي از ابهام فروبرده است و به اين سئوال هنوز پاسخ قطعي داده نشده است كه آيا روسيه طرح استقلال كوزوو را در شوراي امنيت وتو خواهد كرد؟

 

 


June 13th, 2007


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل بین المللی